Houtfineer is dun houten plaatmateriaal van tussen de drie en zeven millimeter dikte dat - na stomen - van de stam van een boom wordt geschild (schilfineer), of dosse (groeiringen zichtbaar als cirkeldelen) of kwartier (groeiringen zichtbaar als strepen) uit een boom wordt gezaagd (zaagfineer). Fineer wordt sinds het begin van houtbewerking gebruikt om met patronen van verschillende houtsoorten speciale effecten te bereiken. Ook wordt het gebruikt om reparaties uit te voeren aan massieve houten meubelen of gebruiksvoorwerpen. Met goedkoop houten plaatmateriaal als ondergrond kan met fineer een dure houtsoort toch economisch worden verwerkt.

Fineer is in dunne platen beschikbaar in zowat elke houtsoort die er op de wereld bekend is. Omdat er veel fineer uit een boom gehaald kan worden is het gebruik van fineer, in combinatie met plaatmateriaal als MDF, een ecologisch zinvolle manier om houten producten te maken die op het oog volledig uit zeldzame houtsoorten bestaan. Multiplex is plaatmateriaal dat verlijmd is van schilfineer en in vele soorten verkrijgbaar is, met een dekfineer (boven- en onderkant) van berken, eiken, mahonie of okoumé. Door zaagfineer te verlijmen op MDF ontstaat plaatmateriaal met ieder gewenst dekfineer.

Fineer kan op plaatmateriaal worden gelijmd en later als normaal hout worden verwerkt. Je maakt eerst een triplex plaat (een kern van goedkoop MDF, met aan beide kanten een laagje fineer) en verzaagt deze plaat dan later. Ook kan fineer op bestaande voorwerpen worden gelijmd. Fineer wordt dan in kleine stukjes gesneden en in het gewenste patroon op het voorwerp gelijmd.

Voor het verwerken van fineer is het volgende gereedschap nodig:

• Een fineermes of -zaag: een fijn zaagje met een ronde zaagkant die als mes gebruikt wordt;
• Een hobbymes met onbuigzame geleidelineaal. Het mes wordt in een hoek gebruikt om een rechte zaagsnede te verkrijgen;
• Klemplaten van 18 mm plaatmateriaal waartussen het triplex kan worden geklemd;
• Een verfroller voor het aanbrengen van houtlijm;
• Houtlijm;
• Vele lijmklemmen.

Een goed overzicht van het maken van triplex wordt gegeven door Rockler Skill Builders. Hun video op YouTube is informatief en de commentaren bevatten nog veel meer tips en truuks. De Arnhemse Fijnhouthandel heeft een PDF samengesteld met tips voor het verwerken van fineer voor beginners.

Fineer koop je in de houthandel (iedere houthandel van enige naam heeft een zolder met fineerplaten die soms al meer dan 50 jaar liggen wachten om gebruikt te worden) of in de hobbyspeciaalzaak. Het kan ook lonen een fineerverzameling van marktplaats op te kopen: voor een paar tientjes heb je dan meer fineer dan je in je hele leven kunt verwerken. Als je, zoals ik, geïnteresseerd bent in hoe het fineer precies heet en van welke boom het afkomstig is, zul je ook een exemplaar van The Woodbook moeten aanschaffen.