In de loop van de jaren zijn er veel leuke spellen voor de PlayStation Portable uitgekomen, waaronder Dungeon Siege: Throne of Agony. Een volledige lijst van alle uitgekomen PlayStation spellen vind je hier.

Bij het verzamelen van spellen zijn Marktplaats en eBay goede bronnen. Let er wel op om de spellen bij voorkeur niet individueel op te kopen, maar in een verzameling. Op die manier is het mij gelukt om 15 topspellen voor 30 euro binnen te halen, waarvan de helft nog in plastic was verpakt. Ook voor de consoles zelf is het opletten: een gangbare prijs voor een losse console in goede staat, in doos, met adapter, geheugenkaart en beschermhoes is ongeveer 40 euro, maar een nog veel scherpere prijs is mogelijk als je bij de oudere advertenties zoekt en een goed bod uitbrengt.

Meer informatie:

• PSP Retrospective: Living in the Shadow of Hype
• Life in 16-bit: PSP retrospective
• Console Retrospective: PSP
• Wikipedia: PlayStation Portable
• Games Retrospect: PSP
• PlayStation Portable update

Dungeon Siege is een computerspel uit het genre role playing game. Het werd geproduceerd door Gas Powered Games, in 1998 opgericht door spelontwerper Chris Taylor. Microsoft Game Studio's bracht de Windows versie in 2002 uit en MacSoft een klein jaar later de (PowerPC, niet Intel) Mac versie. In Dungeon Siege speelt de speler de rol van een boer in een bosrijk landschap op het continent Aranna. Zijn beste vriend komt kruipend naar zijn landgoed en sterft daar. Om te achterhalen wat er gebeurd is, ga je als speler op pad door het hele koninkrijk Ehb, waardoor je uiteindelijk bij het kasteel uitkomt waar de koning gezeteld is. De koning is gevangen en het kasteel is overgenomen door een duivels volk genaamd de Sekh. Het doel van de speler is om de Sekh en hun leider Gom te verslaan en zo weer vrede te brengen in het koninkrijk.

Prachtige landschappen en spannende avonturen in Dungeon Siege

Dungeon Siege is een fantastisch avontuur door een uitgebreid scala aan realistische landschappen, gebouwen en grotten. Je komt veel monsters en andere wezens tegen die gaanderweg sterker worden, maar dat word jij ook. Je kunt je specialiseren in handwapens, magie of beide en hebt alle mogelijkheden om die vaardigheden in de praktijk te brengen. De hele queeste door het spel, met alle wandelingen en gevechten, neemt ongeveer 20 tot 30 uur in beslag.

In de afgelopen jaren zijn er enkele opvolgers uitgebracht maar omdat de Mac versie sinds de overgang op Intel CPU's niet meer werkt heb ik daar een tijdje geen aandacht aan besteed. Vorige maand kwam ik in het kader van retromaand 2015 een versie uit 2006 voor de Playstation Portable tegen, getiteld Dungeon Siege: Throne of Agony.

In Dungeon Siege: Throne of Agony worden mensen en elven aangevallen door monsters, aangespoord door een slechterik genaamd de Black Druid. De speler moet aan vele verschrikkingen het hoofd bieden voordat de strijd kan worden aangegaan met de Black Druid zelf. Het blijkt dan dat de werkelijke vijand de Vagar zijn, een ras van wrede wezens waar de Black Druid lid van was. De gevallen koningin van dit ras is Malith, die zetelt op een troon met verschrikkelijke krachten, de Throne of Agony. De speler moet uiteindelijk Malith verslaan en de toekomst van de Throne of Agony bepalen.

Dungeon Siege: Throne of Agony is speciaal voor de PSP geschreven. Het scherm van een PSP is flink kleiner dan dat van een PC en de bediening, door het ontbreken van muis en toetsenbord, noodzakelijkerwijs een stuk eenvoudiger. De PSP-versie van het spel is daarom versimpeld, maar ademt nog steeds de oorspronkelijke Dungeon Siege-sfeer uit. De begeleidende muziek en geluidseffecten helpen daarbij.

Dungeon Siege: Throne of Agony is, in tegenstelling tot de Windows varianten, geen lineair spel. In plaats van het volgen van één lang pad (met soms wat zoekwerk door een kasteel of grottenstelsel) gaat de speler in Dungeon Siege: Throne of Agony vanuit een wereld-weergave naar verschillende locaties, die onderling zijn verbonden met portalen. Iedere locatie kent meerdere opdrachten en na het vervullen van een opdracht komen er nieuwe locaties en personages beschikbaar. Het is even wennen. Kon je met het lineaire spel nog een keer een opdracht overslaan, nu moet je een opdracht op een locatie helemaal afmaken, anders kom je niet ver. Heeft voordelen, maar ook nadelen. De locaties zelf zijn vaak ook niet helemaal lineair (grote bossen met meerdere looproutes) en er is, anders dan het ontbreken van reeds verslagen monsters, geen visuele indicatie van de paden die je al hebt gelopen. Hierdoor dwaal je nogal eens rond. Bij het bewaren van het spel worden wel al je voorwerpen en ervaringen bewaard, maar bij het laden word je aan het begin van de locatie neergezet en alle verslagen monsters kun je dan weer opnieuw te lijf.

Ik moest ook wennen aan de gefixeerde camerapositie (in de oorspronkelijke Dungeon Siege kon je fijn in- en uitzoomen en rondkijken), die na een uurtje spelen toch wel prima blijkt te werken. Na dat uurtje beginnen ook de locaties en het spelmechaniek bekend te worden en word je als speler 'in het spel gezogen'.

Er zitten enkele fouten in het spel. Zo bleef het hoofdfiguur in één van de beginlocaties vastzitten tussen een boom en een muur en ik kon hem met geen mogelijkheid meer loskrijgen. Ook hing het spel een keer in een gevecht. De oorspronkelijke Dungeon Siege had dit ook: daar herstartte Windows soms op een onverwacht moment. Verder is het laden van UMD (want de PDP heeft een miniatuur DVD-spelertje ingebouwd) soms echt even wachten, hoewel dit veelal op logische momenten gebeurt. Al met al ben ik echter heel content met Dungeon Siege: Throne of Agony. En de pas-ontdekte PSP, die met hele verzamelingen spellen in grote mate op Marktplaats en eBay wordt gedumpt. Let erop dat je een 3004 koopt, bij voorkeur bewaard in een hardcase.

Meer informatie:

• Dungeon Siege: Throne of Agony walkthrough
• Reviews: User Review, Fanboy, GamersNET
• Overzicht van de verschillende PSP-modellen

Vandaag begint het buiten toch voor het eerst wat herfstig te worden: de temperatuur is wat gedaald, het waait wat en er komt af en toe een bui voorbij met net iets meer intensiteit dan een zomerbuitje. Kortom: in Nederland stevenen we hard af op de kortste dag van het jaar en de maand waarin die valt, weet iedereen, is van oudsher retromaand. Dat betekent knutselen, hobbyen, oude Kijk's lezen (die van 1979 en 1981 zijn mijn favoriet) en vooral heel veel naar het verleden kijken. Wat staat er dit jaar op de agenda:

• Wat is blijven liggen uit retromaand 2013 oppakken
• Een vleermuis-detector met een ATtiny ontwerpen en een prototype op een breadbordje fabriceren
• Met moderne middelen de oude Beta-computer van de Kijk nieuw leven inblazen
• Een ATtiny vervanger voor een Basic Stamp produceren en hiermee mijn op Lego gebaseerde mobiele robot nieuw leven inblazen
• Een nieuwe werkbank in de kelder maken van steigerhout en steigerpalen

(wordt vervolgd)

Een paar dagen terug kwam ik toevallig een artikel op The Verge tegen, over de opkomst en teloorgang van de Commodore Amiga. Het zal ergens in 1988 of daaromtrent geweest zijn dat ik mijn Sinclair ZX Spectrum inruilde voor een Amiga 500 en het artikel van The Verge deed me herinneren aan de onvoorstelbare mogelijkheden die de Amiga in die tijd bood. De Amiga was zijn tijd ver vooruit en zelfs nu, anno 2014, zijn de mogelijkheden nog steeds indrukwekkend. De Amiga had een 68000 processor en speciale chips voor geluid en beeld. Deze architectuur houdt ook nu nog stand, maar in de jaren '80 was dat heel ongebruikelijk: zelfs de Macintosh, voor die tijd de bekendste geavanceerde computer, deed beeld en geluid (weliswaar heel slim) in software op de CPU.

In mijn herinneringen heb ik veel tijd doorgebracht met een MS-DOS kaart, Guild of Thieves en vele demo's. Denkende aan die demo's herinnerde ik me een hele fraaie, met een simulatie van een bezoek aan een vreemde planeet. En laat ik die nu op YouTube hebben gevonden!

In de jaren 80 van de vorige eeuw was ik geabonneerd op het maandblad Kijk. De illustraties en bijbehorende vaak fantastische verhalen hielden mijn fantasie goed bezig en ik herinner me één specifiek artikel over verborgen spannende werelden aan de binnenkant van computers: de adventure. Tegen de tijd dat ik er over las was er al een heel genre van tekstgebaseerde computerspellen ontstaan die op de computers van die tijd werden gespeeld: Adventure, Zork, The Pawn en tientallen anderen.

De tekstadventures in die tijd waren vaak geïnspireerd door verhalen als The Hobbit en The Lord of the Rings, met meestal een eigen invulling voor de plaats waar het verhaal zich afspeelde en de personages die in het verhaal voorkwamen. De interactie met het spel ging via het invoeren van commando's, gericht aan een denkbeeldige persona in het computerspel, en in de vorm van de beschrijvingen die in tekstvorm over het scherm rolden. Een bekende adventure uit die tijd was Zork.

Zork was belangrijk voor het genre, ondermeer omdat het op haast ieder platform beschikbaar was, van Apple II, Amiga en TRS-80 tot Commodore 64. In vergelijking met het grafische geweld dat we tegenwoordig verwachten is een tekstadventure hopeloos saai. Het spelelement zit echter niet in het beeld, maar in het woord. De tekstadventures werden ook 'interactieve fictie' genoemd: een avonturenverhaal waar jij het verloop bepaalde. Meestal moest er van de ene locatie naar de andere verplaatst worden, voorwerpen gezocht, puzzles opgelost en slechterikken verslagen. Hulp bestond er in de vorm van maps, hints en structured walkthroughs: stap-voor-stap beschrijvingen om het einde van de tekstadventure te bereiken. Een beetje als naar het laatste hoofdstuk gaan om te zien hoe het afloopt, dat wel.

Er was een tijd dat er geen iPads en Macintoshes waren en beide Apple Computer medewerkers nog in de garage van Steve Jobs bivakkeerden. In die tijd (het zal 1981 zijn geweest) kwam Multitech (het tegenwoordige Acer) met zijn eerste computer-voor-onderwijsdoeleinden op de markt: de Micro-Professor MPF-1.

De MPF-1 was een microprocessorsysteem gebaseerd op een Zilog Z80. De kleine printplaat bevatte de 1,7MHz processor, een rekenmachine-achtig toetsenbord met 36 toetsen en een 6-cijferig 7-segment LED display. Er was verder voorzien in een 8255 PPI Programmable Peripheral Interface die het toetsenbord uitlas en 4KB ROM en 2KB RAM in de vorm van een 2732 EPROM en een 6116 RAM chip. Ook waren er drie lege IC-voeten voor geheugenuitbreiding, naar wens EPROM of RAM, en twee lege IC-voeten voor een Z80 PIO Parallel I/O en een Z80 CTC Counter Timer. De MPF-1 had een kleine luidspreker, aansluitingen voor een cassetterecorder en een gebied waarop kleine eigen schakelingen konden worden gesoldeerd. Bijzonder was de behuizing: die bestond uit een kunststof boekomslag die, dichtgeslagen, zo de boekenkast in kon.

De MPF-1 werd in Z80 assembly geprogrammeerd. De bijgeleverde handleidingen bevatten veel uitgewerkte voorbeelden van onder meer timers en spelletjes die gebruik maakten van het 6-cijferige display. De hexadecimale codes van deze voorbeelden werden byte-voor-byte via het toetsenbord ingevoerd. Het ingebouwde monitorprogramma maakte wijzigingen op het ingevoerde programma eenvoudig en ook het stoppen en instellen van breakpoints was mogelijk. Gebruikers die verder wilden dan de voorbeelden moesten zich specialiseren in Z80 assembly.

Vrij snel na de introductie in 1981 kwam Multitech uit met een kleine versie van een BASIC interpreter, die samen met het monitorprogramma in een 4 kilobyte ROM werd aangeboden. Een overlay over het toetsenbord werd meegeleverd en ook de handleiding, met alweer veel voorbeelden, was prima in orde.

Sciento, de Nederlandse importeur van de MPF-1, gebruikte later de printplaat uit de boekomslag van de Micro-Professor voor hun eigen Teach Pendant CS-113, een besturingscomputer voor hun robot arm CS-113. De EPROM was in deze Teach Pendant door Sciento voorzien van een speciaal programma om de robot arm bewegingen te laten maken en te laten herhalen. Een toetsenbord overlay maakte het apparaat compleet. Het geheel was in een stevige aluminium kast ingebouwd met een voedingsaansluiting en een parallelle poort waarop de robot arm werd aangesloten.

• Radio Bulletin april 1983 van de website van Hans Otten
• De legendarische Micro Professor MPF-1
• De Multitech MPF-1
• De volledige monitor listing in Z80 assembler broncode
• Documentatie en ROM dumps
• PDF handleiding voor de MPF-1
• Rol voor de MPF-1 in de film Runaway met Tom Selleck

Het is nog lang donker 's ochtends en de avonden beginnen eerder; de centrale verwarming staat al een paar weken aan en de zoldertrap gaat vaker open en dicht; de herfst is in volle gang en het einde van het jaar komt in rap tempo dichterbij. Het duurt nog ruim een maand maar ik merk dat retromaand december, in aankomst is. In de jaren voorafgaande aan 2006 ging retromaand nog vooraf door de HCC Dagen, een beurs in november waar je met tassen vol rommel bruikbare spullen vandaan kwam en waarvoor je de hele decembermaand nodig had om het geheel in de vuilcontainer te dumpen op ordentelijke wijze in je huiselijke leven te verwerken. Tegenwoordig hebben we echter Marktplaats en sinds kort de Groningen Mini Maker Faire. Ondanks het ontbreken van een HCC Beurs is er dus geen geldige reden om retromaand dit jaar over te slaan. Wat staat er op de planning?

• Restauratie van de CS-113 van Sciento, een robot arm die ik vorige maand opduikelde en waarvan de vorige eigenaar(s) in alle enthousiasme bij de restauratie volledig het overzicht was/waren kwijtgeraakt. Assen zaten op de verkeerde plaats, schakelaar verkeerd om gemonteerd en een hels gepiep werd veroorzaakt door een verstopt potlood. Hier moet nog een nieuwe staalkabel gemonteerd worden en misschien moeten er nog wat lagers gesmeerd. De parallelle-poort aansturing kan prima door een Arduino, misschien een dedicated Arduino in een stoere 3D-geprinte behuizing?
• Restauratie van de Teach Pendant CS-113 die met de robot arm meekwam. Dit stukje retronostalgie is een MPF-1 Micro Professor in een aluminium Sciento behuizing die een zwaar leven heeft gehad en die het verdient om een nieuw leven ingeblazen te krijgen. Ik heb de behuizing ondertussen gestript, geschuurd en opnieuw voorzien van een glanzende creme laklaag. De bedrukking moet nog opnieuw en de hele boel moet opnieuw gemonteerd. Samen met de robot arm een leuk stel.
• Betrouwbaarheid van de robot arm bepalen: het zou een leuke gimmick zijn om de robot arm te kunnen gebruiken als grijper voor een grabbelton. Gooi een munt in een doos, de robot arm pakt een doosje van een stapel en legt deze op een helling, het doosje glijdt naar beneden en de muntwerper krijgt z'n verrassing. Moet dit wel feilloos werken natuurlijk: de robot arm moet minstens 100 keer achter elkaar hetzelfde kunnen doen. Leuke test!
• Handleiding voor de CS-113 afschrijven. Ik heb een aanzet gedaan, met wat ervaring erbij en het is een leuk document voor de belangstellenden. Er kunnen nog wel wat afbeeldingen bij en de commandoset moet hoognodig van voorbeelden worden voorzien.
• Fotosessie en artikel over de Micro Professor MPF-1. Ik heb er eentje op zolder liggen, met een BASIC interpreter, en wat zou er leuker zijn dan een paar goede foto's en een artikel op mijn blog? Misschien een goede gelegenheid om Marktplaats eens af te struinen op zoek naar accessoires, zoals de printer.
• Oude artikelen van rudiniemeijer.nl uit de 'wayback machine' terugzetten op de site. Bij groot onderhoud aan de website in 2012 zijn alle oude artikelen kwijtgeraakt. Van de afbeeldingen heb ik nog een backup, maar van de teksten niet. Laten die nu net door Google en de Wayback Machine verzameld zijn. Ik heb er al een aantal overgezet, dat wil best.

In 1989 was Sciento uit \'s Hertogenbosch een bekende naam op de technische Hogescholen en Universiteiten. In hun portfolio zat onder meer lesmateriaal op het gebied van digitale elektronica, computertechniek en robotica. Bijzonder van het lesmateriaal was dat het allemaal robuust was uitgevoerd en dat je er hele klassen vol technisch onderlegde jongelui hun gang mee kon laten gaan. Mooi was dat. En nu heb ik twee van die historische producten op de kop kunnen tikken: een \'Robotic Training Arm CS-113\' en een \'Teach Pendant CS-113\'. Die laatste is voor mij, in een andere vorm welliswaar, heel bekend. Ik heb letterlijk honderden uren doorgebracht met het handmatig compileren van Zilog Z80 machinecode op diverse computers (met Rodney Zaks op tafel) en de Micro Professor was daar eentje van. Sciento, die in Nederland ook al importeur was van de MPF-1, heeft daar een stevige metalen doos omheen gefabriceerd en er een eigen EPROM met de robotarm besturingssoftware in geplaatst. Veel documentatie vind je niet over deze robotarm. Behalve wat zoekvragen en een paar leuke video\'s, vind je via Google eigenlijk alleen maar één website van de Spaanse Universiteit Valladolid met bruikbare informatie (een soortgelijke Nederlandse website noemt de robotarm wel maar geeft geen informatie). Ik heb de spaarzaam beschikbare documentatie verzameld, vertaald en voor de liefhebber in een handleiding gegoten.

Update: Pepijn de Vos heeft een leuke aansturing gemaakt.
Update: Dezelfde robot arm werd geproduceerd door Marcraft onder de naam ProArm RS2200. Ik heb er een uitvoerige handleiding voor gevonden.

Retromaand 2009

December is retromaand, een legitieme maand om met veel gevoel voor melancholie terug te blikken op alles wat vroeger fijn was. Retro is cool, althans een maand per jaar. Retro slaat niet alleen op spullen, maar ook op hobbies en activiteiten: alles van vroeger is nu, deze maand, retromaand, weer even helemaal hot. Knutselen met een Revell bouwpakket? Het mag. Een schoenendoos met elektronica onderdelen sorteren? Daar is de decembermaand voor. Lego Technic? Voor de dag ermee! Oude foto’s inplakken! Ulgh, nou toe dan maar. En zo staat deze maand het volgende op het programma:

• Simon the Sorcerer
• Micro Professor
• Harry Potter klok
• Fotograferen van de Sinclair verzameling
• Zike repareren
• Amber
• Kijk, jaargangen 1980-1990
• Home Computers in-een-joystick
• Dia’s inscannen
• Eigen ontwerp Mobile Robot die ooit in de Elektuur zou komen oppoetsen

Het helpt dat ik het hele jaar al voorbereidingen voor retromaand heb getroffen. Niet zomaar vrije dagen opnemen! De elektronica werkbank inrichten!