GPD Pocket 7 kleine Windows laptop voor in je, eh, pocket

In 2007 probeerden Microsoft en Intel iets nieuws dat ze Ultra-Mobile PC’s zouden gaan noemen: kleine laptops met een moderne vormgeving en een laag stroomverbruik en dus weinig rekenkracht maar op papier een volledige computer-voor-onderweg. Het concept sloeg niet aan, ondanks verwoede pogingen van grote merken als HP en Sony en Microsoft en Intel zelf om UMPC’s te promoten. “Tergend traag” en “onwerkbaar” waren de oordelen van reviewers. Tien jaar later echter vond GamePad Digital (GPD) het tijd voor een comeback en meer dan 8.000 investeerders waren het er toen mee eens.

Indiegogo en Kickstarter zijn crowfunding websites waar iedereen met een goed idee geld kan ophalen van een brede groep investeerders. Het lukte GPD in 2017 om op die manier 3,3 miljoen euro op te halen voor de realisatie van de GPD Pocket: een kleine laptop met een 7 inch scherm en een Intel Atom x7-Z8750 op 1.6 GHz. Reviewers konden het ontwerp van de behuizing en de stevige bouw waarderen en spraken lovende woorden over de hoeveelheid werkgeheugen en het heldere hoge-resolutiescherm. Minder tevreden waren ze over het layout van het toetsenbord, de hakkelende warmtehuishouding en het ontbreken van een SD-kaart slot. De GPD Pocket meet 180×106×18.5mm in gesloten toestand. Het enthusiasme van de verschillende reviewers voerde echter de boventoon. Verschillende gebruiksscenario’s passeerden de revue, waarbij verrassend genoeg verschillende games uit de Xbox Games Store succesvol werden uitgeprobeerd. De accu behaalde niet de geadverteerde 12 uur of meer, maar met “it’s more like 7 to 8 hours with normal use” maakte het desalniettemin indruk.

GPD Pocket 7″
BehuizingCNC gefreesde behuizing van magnesium-aluminiumlegering
SchermCorning Gorilla Glass 3
Afmetingen180×106×18.5mm
Gewicht0.480kg
WarmtehuishoudingVentilatorkoeling
Batterij12 uur werking, lithiumpolymeer (LiPo) accu
OSWindows 10
Ubuntu 16.04 LTS
CPUIntel Atom x7-Z8750 1.6GHz (burst 2.56GHz) quad-core processor/quad threading
GPUHD Graphics 405 integrated processor
RAM8GB LPDDR3-1600
Interne opslag128GB eMMC
Beeldscherm1920×1200, 16:10 aspect ratio, 7 inch, 323.45PPI, IPS technology, multi-touch
AudioRealtek ALC5645, enkele luidspreker, microfoon
NetwerkWiFi 802.11a/ac/b/g/n 2.4/5.0GHz dual-band
Bluetooth 4.1
Poorten1 x USB Type-C 3.0
1 x USB Type-A 3.0
HDMI Type D
3.5mm headset stereo audio output

Technische specificaties GPD Pocket 7″

In de jaren die volgden op de introductie van de Pocket wist GPD met opvolgende modellen indruk te maken en raakte de Pocket wat in de vergetelijkheid. In meer recente jaren ontdekten vooral Linux fans de Pocket opnieuw. Het hackers-delight Kali Linux heeft een eigen distributie dat nagenoeg alle eigenschappen van de GPD Pocket ondersteunt. Gecombineerd met de vele uitbreidingspoorten en de ingebouwde wifi en Bluetooth 4.1 vormt de Pocket een onweerstaanbare combinatie voor een ultradraagbare pen test uitrusting.

Ik heb een gebruikte GPD Pocket “used with possible scratches en signs of wear” gekocht van eBay, voor een schappelijke prijs, inclusief verzending, uit Japan. Ik verwachte er niet veel van, hoewel de foto’s een keurig apparaat lieten zien. Bij de verzendopties stond dat er binnen 10 dagen verzonden zou worden en dat de verzending zelf tot anderhalve maand in beslag kon nemen. En hoedt u voor invoerrechten! Hoe groot was mijn verbazing toen ik drie dagen later een FedEx doosje aangeboden kreeg, met een hierin zo goed als nieuwe GPD Pocket, verpakt in de originele doos. Met een Windows besturingssysteem in het Japans, dat dan weer wel. Om een indruk te krijgen van de gebruiksmogelijkheden heb ik Ubuntu Linux geïnstalleerd, ben weer teruggegaan naar de voorgeïnstalleerde Windows 10 en vervolgens Kali Linux uitgeprobeerd.

De GPD Pocket met Japanse versie van Windows 10 naast een 15″ MacBook Pro

Pocket met Ubuntu Mate Linux

Voor Ubuntu heb ik gebruik gemaakt van Ubuntu Mate, die een speciaal voor de GPD Pocket ontwikkelde distributie heeft, aanbevolen door GPD zelf. De door mij gedownloade versie was ubuntu-mate-20.04.1-desktop-amd64-gpd-pocket.iso, die met een programma zoals balenaEtcher of Raspberry Pi Imager op een 4 GB USB geheugenstick geschreven kan worden. De GPD Pocket kan van USB opstarten, door in het Bios (Del ingedrukt houden bij het opstarten) de opstartvolgorde te veranderen. Ubuntu Mate start eerst volledig werkend vanaf de USB stick op, en er is een optie om de 128 GB ingebouwde schijf ofwel op te splitsen in een Windowsdeel en een Linux deel, of alle bestaande partities te wissen en er één gehele Lunux schijf van te maken. De installer kan de Windows partitie verkleinen en op het vrijkomende deel een nieuwe partitie maken. Ik heb beide opties geprobeerd en beide werken prima (hoewel het booten van Windows of Linux dan wel het snelst gaat door de bootvolgorde in het bios aan te passen). De installatie van Ubuntu Mate neemt een uurtje in beslag en is dan weer helemaal bijgewerkt en functioneert dan als een zonnetje. Op het kleine scherm waren me de letters standaard net wat te klein, maar door de fontgroottes zo her en der op te krikken werd het geheel comfortabel leesbaar. 

GPD Pocket met Ubuntu Mate Linux

Pocket met Windows 10

Bij de tweede keer installeren van Linux koos ik voor het geheel wissen van het ingebouwde 128 GB opslaggeheugen. Ik kneep ‘m een beetje, maar terug naar de oorspronkelijke Windows (Home) versie op de GPD Pocket bleek ook eenvoudig, hoewel het installeren van Windows tot het moment dat je door de laatste updates heen bent meer tijd kost dan bij Linux het geval is. Ik heb de GPD aanbevolen versie GPD Pocket--firmware of Windows OS(20170526).rar gedownload via de link op hun website. Die link verwees naar een bestand op het Mega fileshareplatform, me dunkt niemands favoriet. Na een kleine 8 uur was de download gereed en kon ik een USB geheugenstick klaarmaken. De instructies zijn, om een USB stick van 32 GB als NTFS onder Windows te formatteren (dat had ik dan gelijk even moeten doen toen er nog geen Linux op de Pocket stond) en deze WINPE te noemen. Vervolgens de .raruitpakken met The Unarchiver (macOS) of 7zip (macOS, Windows). Er ontstaat een directory GPD Pocket OS 升级文件及说明(20170526) met een subdirectory genaamd WINPE. De bestanden in de subdirectory verplaatsen naar de root van de USB stick. Je kunt nu opstarten vanaf de USB stick, die geheel automatisch je 128 GB opslag partitioneert, leegmaakt en er vervolgens Windows 10 op installeert. Bye Ubuntu. Uiteraard vraagt Windows na een keer of wat opnieuw opstarten om een Activatiecode en uiteraard had de verkoper van de Pocket foto’s van de doos op eBay gezet met de activatiecode voor iedereen zichtbaar zodat deze activatiecode – uiteraard – niet meer door Microsoft werd geaccepteerd. De in de haast op Marktplaats aangekochte Windows licentie bleek een Windows 10 Pro in plaats van Home, zodat de Pocket nog wat extra Windows bestanden moest downloaden. Hierna was de Pocket echter weer volledig functioneel en viel er heel aardig mee te werken. Alles reageert vlot en voorspelbaar, iets minder vlot dan je van bijvoorbeeld een 2023 MacBook Pro M2 gewend zou kunnen zijn, maar alleszins werkbaar en ik zou er denk ik geen moeite mee hebben om er (met een aangesloten draadloze toetsenbord en muis) een dag mee te moeten werken, of er bijvoorbeeld in de trein wat artikelen mee te schrijven. YouTube video’s doen het opperbest.

GPD Pocket met Windows 10 Pro en een Bluetooth Microsoft Designer toetsenbord met Microsoft muis

Pocket met Kali Linux

Kali Linux is een Linux distributie specifiek bedoeld als pen test tool suite. Het wordt uitgegeven en onderhouden door Offensive Security (‘OffSec’), een Amerikaans internationaal bedrijf dat zich bezighoudt met informatiebeveiliging, pen testen en digitaal forensisch onderzoek. Het bedrijf, actief vanaf ongeveer 2007, creëerde open source-projecten, geavanceerde beveiligingscursussen, de ExploitDB-kwetsbaarheidsdatabase en de Kali Linux-distributie. Specifiek voor de GPD Pocket ontwikkelde Re4son een Kali installatie. Kali Linux is niet een handig besturingssysteem als je verder ook nog iets met je computer wilt doen. Veel van de ‘normale’ dingen die je met je besturingssysteem wilt doen, zijn bij Kali Linux uitgeschakeld of op een alternatieve manier ingericht. Zo heb je standaard geen verbinding met het internet; niet handig als je even wat wilt doen. Wat Kali Linux wél heeft, zijn diverse tools om pen testen mee uit te voeren, en daar een heleboel van. Het leek me daarom handig om Kali Linux vanaf een USB stick op te starten. Wordt het allemaal niet sneller van natuurlijk. Ik heb de Gnome desktop versie kali-linux-pocket-20180513.iso van Re4son gedownload en met balenaEtcher op een USB stick geschreven. Van de USB stick opstarten door in het Bios (Del ingedrukt houden bij het opstarten) de opstartvolgorde te veranderen. Kali Linux start volledig werkend in de modus Live Forensic, maar bewaren op schijf kan alleen door het resterende deel van de USB stick geschikt te maken voor schrijfdoeleinden,

Kali Linux op GPD Pocket

Het updaten van de wat gedateerde kernel voor de GPD Pocket levert in eerste instantie problemen op, die te fixen zijn met het volgende commando:

$ wget -q -O - http://archive.kali.org/archive-key.asc | apt-key add
$ sudo apt update 
$ sudo apt upgrade

Veel van de Kali tools zijn overigens ook prima onder andere Linux distributies te gebruiken. Onder Ubuntu bijvoorbeeld. Omdat er zo veel tools beschikbaar zijn onder Kali Linux is iets van een hulpje hier wel nodig. Een handig tool voor de selectie van Kali Linux tools is Katoolin, hoewel daar het één en ander op valt af te dingen.

Kali Linux installeren ván een USB drive óp een USB drive

De Kali Linux distributie van Re4son heeft als nadeel dat er sindsdien fors wat wijzigingen zijn geweest in de kernel en dat deze niet meekomen met de oudere distributie. Recentelijk heeft Gabe van Bit Driftingeen poging gepubliceerd om een standaard versie van Kali Linux te installeren op de GPD Pocket en dat lijkt te werken. Abraham van Foss Linux kwam al eens met een ‘van USB naar USB’ installatieprocedure, waarbij je Kali Linux opstart van de ene USB drive en installeert op een andere. Klinkt als een moeite-waard-experimentje:

  • Installeer Kali Linux op een USB stick
  • Start op van de USB stick
  • Start het Kali Linux installatieprogramma
  • Installeer Kali Linux op een tweede USB stick
  • Start nu op vanaf de tweede USB stick en rond de configuratie af

YouTube reviews

Externe links

De zaak van de drie kleine Optoma projectoren

Zo af en toe gebruik ik een digitale projector (‘beamer’) om thuis een film, game of een fotoserie te tonen. Ik heb er eentje (Optoma ML500) die het prima doet en ik vraag me af wat de opvolgers (Optoma ML750e en Optoma ML1050ST) nog voor extra’s te bieden hebben.

De Optoma ML500 is een kleine projector die wat afmetingen betreft op een A4’tje past. Het heeft een ingebouwde voeding en komt in een handig tasje. De lichtopbrengst is voldoende voor een niet te lichte ruimte en de beschikbare ingangen bestrijken zowel de oudere analoge ingangen, als HDMI. Met een resolutie van 1280 x 800 in combinatie met de led-DLP technologie worden mooie beelden getoond. De ingebouwde luidspreker levert een mager, blikkerig geluid. Handig is, dat de led op ECO-stand kan branden, waardoor de ventilator op een acceptabel volume kan draaien.

Optoma ML500
Optoma ML500

Als je dacht dat een ML500 klein was, heb je de ML750e nog niet gezien. Deze projector past in de palm van je hand en is minder dan de helft zo groot als de toch al kleine ML500. De lichtopbrengst is anderhalf keer zo veel. Er is geen ECO-stand, maar de ventilator is iets stiller dan de ML500. Het geluid van de ingebouwde luidspreker is bijkans nog slechter dan bij de ML500. De analoge ingangen zijn komen te vervallen, maar er is een ingewikkelde universeelpoort. De ingebouwde voeding van de ML500 heeft plaatsgemaakt voor een externe DC-voeding. Het handige tasje is gebleven.

Optoma ML750e
Optoma ML750e

Ten opzichte van de ML750e is de ML1050ST op veel fronten vergelijkbaar: zelfde grootte, losse netvoeding, zelfde resolutie, zelfde gewicht. Toch zijn er verschillen: de ML1050ST heeft een andere lens die maakt dat de projectieafstand voor dezelfde beelddiagonaal als de ML750e zowat de helft is geworden: handig in kleinere ruimtes. De ‘ST’ in het typenummer staat dan ook voor ‘Short Throw’. Het zorgt ook voor meer licht, want kleinere afstand tot het projectieoppervlakte. En ander opvallend verschil is de ingebouwde ventilator, die bij de ML1050ST merkbaar stiller is. De ML1050ST heeft ook autofocus. Het handige tasje is er nog steeds.

Optoma ML1050ST
Optoma ML1050ST
EigenschapML500ML750eML1050ST
Afmetingen220 x 170 x 42,5 mm105 x 106 x 39 mm112 x 123 x 57 mm
VoedingEuro netsnoerDC adapterDC adapter1
Gewicht1334 g380 g420 g
Geluidsniveau36 dB30 dB22 dB
Resolutie1280 x 8001280 x 8001280 x 800
Lichtbronledledled
Lichtopbrengst500 lm700 lm1000 lm
Contrast3000:120000:120000:1
Projectieverhouding1,4:11,5:10,8:1
Projectieafstand voor beelddiagonaal 100 cm1,18 m1,28 m0,68 m
IngangenHDMI, VGA, composiet, S-VideoHDMIHDMI
Audio1 x 2 W luidspreker1 x 1 W luidspreker1 x 1 W luidspreker
Stroomverbruik120 W66 W77 W
  1. Chicony A11-065N1A. Input 100-240V AC 4.4A 50/60Hz. Output 19V DC 3.42A. Connecterformaat 5.5mm x 1.7mm, positief centrum. ↩︎

High-tech zandloper met 128 leds en ESP8266 geprogrammeerd met Arduino en ESPHome

Led-matrix displays zijn handig in het gebruik van apparaten waar je op prominente wijze wat informatie op wilt tonen. Ik gebruik bijvoorbeeld vier 8×8 led matrix displays met een Max7219 die tot 32×8 zijn gecombineerd voor een klein display voor tijdweergave en stroomverbruik gedurende de dag. De displays verbinden onderling en aan de microcontroller via drie draden en vereisen een enkelvoudige 5V voedingsspanning. Bij het researchen naar een handig lettertype voor het 32×8 display kwam ik een fascinerende led-zandloper van David Projectos op Instagram tegen. De animatie van de ‘zandkorrels’ deden me haast magisch aan en mijn vingers jeukten om dat zelf te programmeren.

Led 8×8 matrix met Max7219 controller aangesloten op een Arduino

David liet in zijn Instagram zien, dat hij de zandlopers had gemaakt met 8×8 led matrix displays en ‘een Arduino’. Nog wat zoektijd later kwam ik de website van AdaFruit tegen, bekend van hun open source elektronicaprojecten, die met dezelfde Max7219-gebaseerde 8×8 displays een eigen variant van de led matrix zandloper hadden gemaakt. AdaFruit had hun hele project als open source hardware en software gepubliceerd, maar de Arduino code, met vele bibliotheken en onnavolgbare afslagen, maakten me niet direct enthousiast. Het viel alleen te compileren als je alle Adafruit bibliotheken gebruikte en de code zelf was grotendeels weggeborgen. En laten we wel wezen: ik was naar dit project gekomen om zélf software te schrijven, niet om die van Adafruit gebruiken.

Om aan het programmeren te raken heb ik eerst een kunststof zandloperbehuizing gemaakt, afgedrukt met mijn Dremel 3D45 en ‘goudkleurige’ PLA aan de hand van de .STL bestanden van AdaFruit op Thingiverse. Het voorpaneel had nog geen uur nodig om te printen zodat ik gelijk daarna mijn eigen matrixdisplays kon uitproberen: ze pasten! De zandloper heeft veel verschillende onderdelen, die allemaal op een ingenieuze wijze in elkaar klikken, daarom op een lik superlijm voor de basisbehuizing op de voet en het vastzetten van beide 8×8 displays na geen extra gereedschap of montage nodig.

8×8 led matrix displays in het voorpaneel van de zandloper proefpassen en met een drup superlijm vastzetten

Ik besloot gebruik te maken van een Wemos D1mini met ESP8266, te programmeren met een nieuw tooltje genaamd ESPHome dat Arduino/Processing ondersteunt. ESPHome heeft als bijzondere eigenschap het via WiFi programmeren van de ESP8266, hetgeen een uitkomst is als je met een prototype bezig bent. De ESP8266 maakt via drie draden verbinding met het matrixdisplay en de kleine print van de D1mini die ik hiervoor gebruikte was gemakkelijk weg te bergen in de behuizing van de zandloper.

Wemos D1mini met ESP8266 als besturingscomputer van de zandloper

Het aansluiten van de led matrix displays ging eenvoudig, en ik had er net veel ervaring mee opgedaan bij het maken van het bovengenoemde 32×8 tijdweergavedisplay, dus na een paar minuten solderen en 24 uur 3D-printen later kon ik aan de slag met de animatie van de zandloper. Na het bepalen van een coordinatenstelsel ging de eerste pixels aan- en uitzetten eenvoudig genoeg, maar ik realiseerde me al snel dat het animeren een ding zou gaan worden. Ik wendde me tot mijn beste animatiegereedschap om een ontwerp te maken van realistisch ‘bewegende’ zandkorrels: Microsoft PowerPoint.

Eerste pixels lichten op, maar het zou nog wat langer duren voordat ze zouden bewegen

Ik had besloten dat ik iedere zandkorrel zou uitprogrammeren. Er passen 64 pixels op ieder display en ik had bedacht, dat het bovenste display 59 pixels aan had staan die één voor één via een overtuigende valbeweging naar het onderste display zouden vallen, iedere seconde één. Het kostte me wat tijd, voor ik een algoritme had ontdekt die een redelijk natuurlijke animatie van de vallende zandkorrels zou realiseren, zonder dat ik hiervoor formules van zwaartekracht of golfbewegingen zou moeten implementeren. Ik heb de eerste frames uitgetekend in PowerPoint en de x en y posities van de meest recente zandkorrel in een tabel gezet om te zien, of ik hier een patroon in kon ontdekken.

Eerste 9 frames uitgetekend in PowerPoint, op zoek naar een patroon

Met een patroon in de hand heb ik vervolgens gekeken of ik een vallende zandkorrel (de blauwe pixel) op de al aanwezige zandkorrels (de rode) zou kunnen laten vallen en de vallende zandkorrel (oranje) dan naar de plek zou kunnen animeren. Hier leek een elegant algoritme voor mogelijk.

In het kort zijn er drie situaties te onderkennen: de vallende zandkorrel, de bewegende zandkorrel en de positie waar de zandkorrel op moet landen. De positie van een zandkorrel wordt gerepresenteerd door zijn coordinaten (x,y). Het coordinatenstelsel valt in het bereik (0,0)-(15,7). Afgeleiden van de coordinaten zijn de val_pos (y-coordinaat), de laag en de korrels_op_laag.

Een paar uur verder en een algoritme ontstaat voor de plaatsing van zandkorrels 0-59 (seconden)

De functionaliteit is de volgende geworden:

  • Iedere seconde ‘valt’, in de seconde voorafgaande aan de seconde, een zandkorrel (led) van de voorraad op het bovenste display op de hoop zandkorrels in het onderste display. Een zandkorrel verdwijnt van de voorraad en animeert:
    • Eerst als een vallende zandkorrel totdat de stapel is bereikt
    • Dan links of rechts van de stapel afhankelijk van een even of oneven seconde
    • De zandkorrel blijft oplichten op de plek waar deze hoort
  • De laatste seconde (59) worden de verstreken seconden weer omhoog gezogen
  • Het is ook mogelijk om een tijd in decimalen te tonen

Ik moet zeggen dat ik blij verrast was met de relatief natuurlijke manier waarop de zandkorrels lijken te vallen en over de stapel lijken te rollen naar hun plek. Ik kan de lusjes en condities dromen en herken hoe de zandkorrels links of rechts vallen. Maar toch, mooi eindresultaat.

Zandloper met animatie

Het volledige programma in ESPHome configuratie met Arduino programmcode erin verwerkt ziet er als volgt uit:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
# Goudkleurige full-scale zandloper met twee 8x8 matrix displays
 
esphome:
  name: esphome-web-9fc5fd
 
esp8266:
  board: d1_mini
 
logger:
  level: info
 
api:
 
ota:
 
wifi:
  ssid: !secret wifi_ssid
  password: !secret wifi_password
 
  ap:
    ssid: "Esphome-Web-9Fc5Fd"
    password: !secret wifi_ap_password
 
captive_portal:
 
spi:
  clk_pin: D0
  mosi_pin: D1
 
font:
    # Nette 3x6 font voor kleine teksten en getallen
  - file: "fonts/uncle_lee3x6.ttf"
    id: uncle_lee_font
    size: 11
    glyphs: '0123456789'
 
time:
  - platform: sntp
    id: rtctime
 
switch:
  - platform: template
    name: "Zandloper Toon Tijd"
    id: toon_tijd
    optimistic: true
 
display:
  - platform: max7219digit
    id: zandloperdisplay
    cs_pin: D2
    num_chips: 2
    intensity: 1
    update_interval: 30ms
    lambda: >
      int MAX_X = 15;
      int MAX_Y = 7;
 
      static int vorige_seconde = 0;
      static int val_pos = 0;
      static int vul_aantal = 0;
      int korrel, korrels, laag, korrels_op_laag, volgende_korrels;
      int resterende_korrels_op_laag, resterend_volume;
      int huidige_seconde = id(rtctime).now().second;
 
      if (!id(toon_tijd).state) {
        korrels = vorige_seconde;
        laag = sqrt(korrels);
        korrels_op_laag = korrels - (laag * laag);
 
        volgende_korrels = huidige_seconde;
        resterend_volume = sqrt(volgende_korrels + 4);
        resterende_korrels_op_laag = volgende_korrels + 4 - (resterend_volume * resterend_volume);
 
        it.filled_rectangle(0, 0, 8, 8, COLOR_ON);
        it.filled_rectangle(0, 0, resterend_volume, resterend_volume, COLOR_OFF);
        it.line(resterend_volume, 0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2, COLOR_OFF);
        if (resterende_korrels_op_laag % 2 != 0) {
          it.line(0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2, resterend_volume, COLOR_OFF);
        } else {
          if (resterende_korrels_op_laag / 2 > 0) {
            it.line(0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2 - 1, resterend_volume, COLOR_OFF);
          }
        }
 
        if (huidige_seconde != vorige_seconde) {
          if (huidige_seconde == 0) {
            if (vul_aantal < 60) {
              vul_aantal += 6;
              int aantal_korrels = 60 - vul_aantal;
              resterend_volume = sqrt(aantal_korrels + 4);
              resterende_korrels_op_laag = aantal_korrels + 4 - (resterend_volume * resterend_volume);
              it.filled_rectangle(0, 0, 8, 8, COLOR_ON);
              it.filled_rectangle(0, 0, resterend_volume, resterend_volume, COLOR_OFF);
              it.line(resterend_volume, 0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2, COLOR_OFF);
              if (resterende_korrels_op_laag % 2 != 0) {
                it.line(0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2, resterend_volume, COLOR_OFF);
              } else {
                if (resterende_korrels_op_laag / 2 > 0) {
                  it.line(0, resterend_volume, resterende_korrels_op_laag / 2 - 1, resterend_volume, COLOR_OFF);
                }
              }
              resterend_volume = sqrt(aantal_korrels);
              it.filled_rectangle(MAX_X - resterend_volume + 1,MAX_Y - resterend_volume + 1, resterend_volume, resterend_volume);
 
            } else {
              vul_aantal = 0;
              vorige_seconde = huidige_seconde;
            }
 
          } else {
            if (val_pos < (8 - laag)) {
              it.draw_pixel_at(8 + val_pos, val_pos);
            } else {
              if (korrels_op_laag % 2 == 0) {
                it.draw_pixel_at(8 + val_pos, MAX_Y - laag);
              } else {
                it.draw_pixel_at(MAX_X - laag,  val_pos);
              }
            }
            val_pos += 1;
            if (val_pos >= (7 - (korrels_op_laag / 2))) {
              vorige_seconde = huidige_seconde;
              val_pos = 0;
            }
          }
        }
 
        if (huidige_seconde != 0) {
          it.filled_rectangle(MAX_X - laag + 1,MAX_Y - laag + 1, laag, laag);
          for (korrel = 0; korrel < korrels_op_laag; korrel++) {
            if (korrel % 2 == 0) {
              it.draw_pixel_at(MAX_X - (korrel / 2), MAX_Y - laag);
            } else {
              it.draw_pixel_at(MAX_X - laag, MAX_Y - (korrel / 2));
            }
          }
        }
      } else {
        it.printf(0, 4, id(uncle_lee_font), COLOR_ON, TextAlign::CENTER_LEFT, "%02u", id(rtctime).now().hour);
        it.printf(8, 4, id(uncle_lee_font), COLOR_ON, TextAlign::CENTER_LEFT, "%02u", id(rtctime).now().minute);
      }

Ontzettend handig dot-matrix display gekoppeld met wifi en het internet

Het is niet overdreven om te stellen dat je in 2022 prima elektronische prototypes van fancy gadgets in een paar uur kunt realiseren en zo is ook dit leuke apparaatje ontstaan. Uitgerust met vier 8×8 led matrix modules die in serie verbonden zijn met een Wemos D1mini, een leuke 3D geprinte behuizing en wat handige ESPhome-gebaseerde software is dit 32×8 led matrix display een toonbeeld van neo-traditionele functionaliteit.

Het is geen geheim dat ik sinds het uitkomen van de eerste rode 5mm led in 1975 gefascineerd ben door de vele toepassingsmogelijkheden ervan. Rode dot-matrix displays zijn daarom al tientallen jaren geen nieuws meer voor me, maar daar zelf even iets mee knutselen heeft nog nooit iets aan aantrekkingskracht ingeboet. Ik heb een speciale projectdoos met allerlei in de loop der jaren verzamelde leds, led displays en op leds gebaseerde halfproducten, waaronder een voorraadje MAX7219 8*8 Dot Matrix LED Display Modules. Dit zijn kleine (3,2 x 3,2cm) modules met 8×8 leds, die worden aangestuurd door een speciaal IC genaamd MAX7219. Dit IC wordt zelf weer aangestuurd door een microprocessor of microcontroller.

8×8 led matrix module met MAX7219 driver IC; de modules kunnen onderling worden verbonden

Het project bestaat uit de volgende onderdelen:

  • Vier 8×8 led matrix modules met MAX7219 driver
  • Een Wemos D1mini met ESP32 microcontroller
  • Een 3D geprinte behuizing
  • Een USB chassisdeel voor de stroomverzorging van D1mini en led displays
  • Software in ESPhome

De software is als volgt geworden:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
111
112
113
114
115
116
117
118
119
120
121
122
123
124
125
126
127
128
129
130
131
132
133
134
135
136
137
138
139
140
141
142
143
144
145
146
147
148
149
150
151
152
153
154
155
156
157
158
159
160
161
162
163
164
165
166
167
168
# MAX7219 matrix clock 4 x 64 pixels
# ORANJE / GRIJS
 
esphome:
  name: esphome-web-180e68
 
esp8266:
  board: d1_mini
  restore_from_flash: true
 
# Enable logging
logger:
  level: debug
 
# Enable Home Assistant API
api:
 
ota:
 
 
wifi:
  ssid: !secret wifi_ssid
  password: !secret wifi_password
 
  # Enable fallback hotspot (captive portal) in case wifi connection fails
  ap:
    ssid: "Esphome-Web-180E68"
    password: !secret wifi_ap_password
 
captive_portal:
 
globals:
  - id: shpm_internal
    type: float
    restore_value: yes
    initial_value: "0.0000"
 
sensor:
  - platform: homeassistant
    name: "Passanten"
    id: passanten
    entity_id: counter.passanten_voorzijde
    accuracy_decimals: 0
    internal: true
  - platform: homeassistant
    name: "Gas verbruikt totaal"
    id: gas_totaal
    entity_id: sensor.totaal_gasconsumptie
    internal: true
    accuracy_decimals: 3
    unit_of_measurement: "m³"
  - platform: homeassistant
    name: "Gas verbruikt vandaag"
    id: gas_vandaag
    entity_id: sensor.daily_gas_usage
    internal: true
    accuracy_decimals: 3
    unit_of_measurement: "m³"
  - platform: homeassistant
    name: "Zonnecellen energieproductie"
    id: zonnecellen_productie
    entity_id: sensor.huidige_elektriciteitsproductie
    internal: true
    accuracy_decimals: 3
  - platform: homeassistant
    name: "Net energieconsumptie"
    id: afname_energienet
    entity_id: sensor.huidige_elektriciteitsconsumptie
    internal: true
    accuracy_decimals: 3
  - platform: template
    name: "Netto productie"
    id: netto_productie
    internal: true
    accuracy_decimals: 3
    lambda: |-
      if (id(zonnecellen_productie).state > 0) {
        return id(zonnecellen_productie).state;
      } else {
        return 0 - id(afname_energienet).state;
      }
  - platform: homeassistant
    name: "SolarEdge productie"
    id: solaredge_productie
    entity_id: sensor.solaredge_current_power
    internal: true
    accuracy_decimals: 4
  - platform: homeassistant
    name: "SolarEdge productie vandaag"
    id: solaredge_productie_vandaag
    entity_id: sensor.solaredge_energy_today
    internal: true
    accuracy_decimals: 2
  - platform: homeassistant
    name: "Dremel 3D45 Print Voortgang"
    id: dremel_3d45_progress
    entity_id: sensor.dremel_3d45_progress
    internal: true
    accuracy_decimals: 1
    unit_of_measurement: "%"
  - platform: template
    name: "SolarEdge Historical Maximum Power Output"
    id: solaredge_historical_power_max
    unit_of_measurement: "W"
    accuracy_decimals: 4
    lambda: |-
      if (id(solaredge_productie).state > id(shpm_internal)) {
        id(shpm_internal) = id(solaredge_productie).state;
      }
      return id(shpm_internal);
  - platform: homeassistant
    name: "Gaskosten vandaag"
    id: kosten_gas_vandaag
    entity_id: sensor.gasverbruikskosten_vandaag
    unit_of_measurement: "€"
    accuracy_decimals: 2
    internal: true
  - platform: homeassistant
    name: "Dremel 3D45 Resterend"
    id: dremel_3d45_resterend
    entity_id: sensor.dremel_3d45_remaining_print_time_human_readable
    internal: true
 
# https://www.energievergelijk.nl/energieprijzen
 
spi:
  clk_pin: D0
  mosi_pin: D1
 
# pixelmix.ttf toont prima in 6 punten, maar enkele cijfers vertonen 'gaten', 8 punten is 'native'
# monobit.ttf werkt niet bij 6 punten
# slkscr.ttf toont okee bij 8 punten maar heeft een rare horizontale spatiëring
 
font:
    # Mooie volle letters voor klokweergave
  - file: "fonts/eight-bit-dragon.ttf"
    id: dragon_font
    size: 8
    glyphs: '.,:0123456789abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ'
    # Nette 3x6 font voor kleine teksten en getallen
  - file: "fonts/uncle_lee3x6.ttf"
    id: uncle_lee_font
    size: 11
    glyphs: '€-.,:%0123456789abcdefghijklmnopqrstuvwxyz ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ'
    # Nette 3x6 font voor kleine teksten en getallen
  - file: "fonts/Toy.ttf"
    id: toy_font
    size: 16
    glyphs: '€-.,:0123456789abcdefghijklmnopqrstuvwxyz'
 
time:
  - platform: sntp
    id: ntptime
 
display:
  - platform: max7219digit
    id: multidisplay
    cs_pin: D2
    num_chips: 4
    intensity: 5
    update_interval: 500ms
    lambda: |-
      //it.strftime(16, 4, id(dragon_font), TextAlign::CENTER, "%H:%M", id(ntptime).now());
      //it.printf(33, 4, id(uncle_lee_font), TextAlign::CENTER_RIGHT, "%.1f W", id(solaredge_productie).state);
      it.printf(33, 4, id(uncle_lee_font), TextAlign::CENTER_RIGHT, "%.1f kWh", id(solaredge_productie_vandaag).state);
      // it.printf(33, 2, id(toy_font), TextAlign::CENTER_RIGHT, "€%.2f", id(kosten_gas_vandaag).state);
      //it.printf(33, 4, id(uncle_lee_font), TextAlign::CENTER_RIGHT, "3D %.1f%%",  id(dremel_3d45_progress).state);
      //it.printf(it.get_width(), 4, id(uncle_lee_font), TextAlign::CENTER_RIGHT, "%s", id(dremel_3d45_resterend).state);

Centrale afzuiginstallatie zoals Itho CVE-S besturen met relais

Als je met je thuisautomatisering een centrale afzuiginstallatie wilt besturen dan loop je automatisch tegen vragen als ‘hoe’ en ‘waarmee’ aan. Als je een centrale afzuiginstallatie met een zogenaamde ‘perilex’ (4-polige) aansluiting hebt, dan heb je mazzel (of slim ingekocht), want deze is eenvoudig met een relais te besturen. Een relaismodule, standaard voorzien van een ESP8266 microcontroller met Tasmota-firmware vind je op AliExpress.

Een perilex-stekker verbindt een schakelaar met 3 standen met de centrale afzuiginstallatie en schakelt tussen de standen ‘laag’, ‘midden’ (of ‘auto’) en ‘hoog’. Een relais heeft slechts 2 standen en als je hiernaast ook zeker wilt weten dat een verkeerde softwareaansturing geen bedradingsfouten kan opleveren, dan kom je op drie relais uit:

  • Inschakelen van de netspanning
  • Kiezen tussen ‘laag’ (stand 1) en ‘auto/boost’ (standen 2 en 3)
  • Kiezen tussen ‘auto’ (stand 2) en ‘boost’ (stand 3)

Je kunt met deze drie relais geen bedradingsfouten maken bij het inschakelen met de software en je kunt met het eerste relais de hele centale afzuiginstallatie van het stroom halen. Als je dat niet wilt, laat je relais 1 altijd ‘aan’ staan. Vervolgens kun je met relais 2 kiezen tussen ‘laag’ en ‘niet laag’. Als je kiest voor ‘niet laag’, dan kun je met relais 3 kiezen tussen ‘auto’ en ‘hoog’. Overigens werkt dit geheel in combinatie met een eventuele draadloze afstandsbediening, waarmee altijd de juiste stand gekozen kan worden. Voorwaarde is natuurlijk dat met het eerste relais de netspanning van de centrale afzuiginstallatie is ingeschakeld.

Permanente beta- en gammastralingsmeting met ESPhome en Home Assistant

Met een eenvoudige Chinese Geiger-Muller telbuis en een kleine microcontroller heb je in een half uurtje een permanente weergave van de huidige omgevingsstraling in µSv/uur gemaakt en krijg je een waarschuwing als het stralingsniveau in je omgeving boven een bepaald niveau uitstijgt. Voor iedereen met een Home Assistant installatie een must-have en nog gemakkelijk te maken ook.

Geigertellerprint met hierop een microcontroller geplaatst

Ik ben dit project begonnen met een kant-en-klare Geigerteller-printplaat met daarop een J305 GM-telbuis. Het is een buis die je in meer Chinese stralingsmeters tegenkomt; het is niet een supergevoelige telbuis maar hij is goedkoop en – door volumeproductie en bijbehorende kwaliteitscontroles – betrouwbaar gebleken. Ik heb al eens vaker over stralingsmeting geschreven en in die artikelen aangegeven dat de telbuis werkt doordat het gas in de buis door bombardement van ionen ontlaadt en dan een elektrisch stroompje doorlaat. De telbuis wordt voorzien van een hoge spanning om dit mogelijk te maken en ieder type telbuis heeft een fabrieksspecificatie van de verhouding van ontladingen (‘counts per minute’) en de eenheid van straling, Sv/h (‘Sievert per uur’). In het geval van de J305 is dat verhoudingsgetal 123,14709 (zie overweging aan het einde van dit artikel). De buis zelf heeft een onderdrempel van 0,2 ontladingen per seconde, je hebt dus in elk geval 12 ontladingen per minuut op basis van de ‘achtergrondstraling’ die je overal op aarde tegenkomt. De levensduur van de buis is gespecificeerd als ‘> 1 x 10^9 pulse’, hetgeen bij 100 pulsen per minuut een levensduur van tenminste 2 jaar zou betekenen.

Je begint het project door een D1mini microcontroller met een kabeltje te voorzien van de basisfirmware en te verbinden met je wifi toegangspunt. Het kabeltje kan dan weer verwijderd worden: alle volgende updates van de firmware gaan ‘over the air’. Met drie korte stukjes montagedraad verbind je de D1mini met de aansluitingen 5V, GND en VIN van de Geigerteller. De VIN aansluiting van de Geigerteller is een digitale uitgang (die dus VOUT had moeten heten) die hoog wordt bij iedere telpuls. Ik heb deze pulsuitgang met aansluiting D6 van de D1mini verbonden. Met een stukje verpakkingsschuim en een eindje dubbelzijdig tape heb ik de D1mini op een handige plek op de Chinese stralingsmeter-printplaat vastgezet zodat het net lijkt alsof beide printplaten bij elkaar horen. Nuver.

Detail van de verbindingen van de D1mini microcontrollerprint

Aan de softwarekant heb ik de informatie vanaf de D1mini in drie delen opgesplitst: de telinformatie in CPM (’telpulsen per minuut’), een stralingsniveau omgerekend naar µSv/h en een indicatie van of zich een onveilige situatie voordoet: drie handige entiteiten die hun weg zo naar Home Assistant zullen vinden.

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
substitutions:
  friendly_name: Geiger Counter
 
esphome:
  name: esphome-web-9fc591
 
esp8266:
  board: esp01_1m
 
# Board pinout
# GPIO12  D6  PULSE
 
# Enable logging
logger:
  level: debug
 
# Enable Home Assistant API
api:
 
ota:
 
wifi:
  ssid: !secret wifi_ssid
  password: !secret wifi_password
 
  # Enable fallback hotspot (captive portal) in case wifi connection fails
  ap:
    ssid: ${friendly_name}
    password: !secret wifi_ap_password
 
captive_portal:
 
sensor:
  - platform: pulse_counter
    pin: 12
    name: ${friendly_name}
    id: "geiger_counter"
    state_class: measurement
    unit_of_measurement: 'CPM'
    on_raw_value:
      - sensor.template.publish:
          id: radiation_level
          state: !lambda 'return x / 123.14709;'
 
  - platform: template
    name: "Radiation Level"
    id: "radiation_level"
    unit_of_measurement: 'µSv/h'
    icon: mdi:radioactive
    accuracy_decimals: 5
 
binary_sensor:
  - platform: template
    device_class: safety
    name: "Radiation Warning"
    lambda: |-
      if (id(radiation_level).state > 0.32) {
        // Value of 2.8 mSv/year is the radiation dose in The Netherlands the average person receives
        // which translates to 0.32 µSv/hour. Everything above is suspicious and thus warrants a warning
        // See https://www.rivm.nl/straling-en-radioactiviteit/blootstelling-en-gezondheidsrisico/blootstelling-aan-ioniserende-straling-samengevat
        return true;
      } else {
        // Value equal or below the normal level
        return false;
      }

In Home Assistant heb ik vervolgens de entiteiten zichtbaar gemaakt op een dashboard.

Dashboard in Home Assistant

De YAML code voor dit dashboard is als volgt:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
type: vertical-stack
cards:
  - type: glance
    entities:
      - entity: sensor.radiation_level
      - entity: binary_sensor.radiation_warning
      - entity: sensor.geiger_counter
  - type: history-graph
    entities:
      - entity: sensor.radiation_level
    hours_to_show: 48

Als je een analoge wijzerplaat wilt tonen, is het handig om gebruik te maken van de normen die RIVM erop na houdt: 2,8 mSv/jaar wordt als normaal gezien. Dat is omgerekend 0,32 µSv/uur. Als je dat als 20%-waarde instelt, en dus 1,6 µSv/uur als schaalmaximum, zou je 0,8 als 50%-waarde kunnen gebruiken. Op die manier krijg je een meter met een groene zone, oranje zone en rode zone:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
- type: gauge
  entity: sensor.radiation_level
  needle: true
  name: Straling
  max: 1.6
  severity:
    green: 0
    yellow: 0.32
    red: 0.8

Ik gebruik een verzameling proefmaterialen om de opstelling te testen: uraniumerts in een loodgevoerd potje en een paar scherven van een aardewerken potje met uraniumhoudende verf.

Proefmaterialen voor het testen van geigerteller

Met de aardewerk scherven krijg je een prachtige demonstratie van de werking van de opstelling: de weergegeven straling stijgt tot ongekende hoogte en je krijgt een waarschuwing dat er veel straling is. Prima resultaat van een half uurtje knutselen (en wat langer spelen met de opstelling).

Metingen met de geigerteller getoond op een Home Assistant dashboard

Een project is niet af als er niet een beschermende – en bij voorkeur aantrekkelijke – verpakking omheen zit. Speciaal voor dit doel heb ik een doosje met eigen ontworpen deksel ge-3D-print waar de geigerteller-print-met-D1mini prima in verpakt zitten. Ik heb er zwarte Eco-ABS voor gebruikt, met het idee dat ik er nog een keer met een spuitbus gele verf wat mooie accenten op wil aanbrengen. Zie mijn Thingiverse pagina voor het ontwerp van deze behuizing.

3D geprinte behuizing voor de hele schakeling, met een USB aansluiting aan de zijkant

Update: de Y305 Geiger-Muller telbuis heeft een eindige levensduur, die wordt bepaald door het aantal gasontladingen dat de buis heeft doorstaan en nog kan doorstaan. De levensduur van de buis is gespecificeerd als ‘Life: > 1 x 10^9 pulse’, hetgeen bij 100 pulsen per minuut een levensduur van tenminste 2 jaar zou betekenen. Om daar een beetje gevoel voor te krijgen is het handig om het totaal aantal ontladingen total counts bij te houden. Ik laat Home Assistant het totale ‘gebruik’ bijhouden met een utility_meter. Hieronder de aanpassingen aan de ESPhome firmware en het Home Assistant configuratiebestand.

Benutting van de geigerteller telbuis

Toevoeging aan de ESPhome sensor:

sensor:
  - platform: pulse_counter
    pin: ..
    ...
    total:
      name: 'Total Counts'

Home Assistant configuratiebestand:

1
2
3
4
# Usage counters, are persistent (i.e. keep the value after a reset)
utility_meter:
  geiger_tube_j305_usage:
    source: sensor.total_counts

Een Geiger-Muller telbuis reageert op ioniserende straling en het aantal impulsen per minuut heeft een relatie met de stralingsdosis. Echter, wat is die relatie? De fabrikant van de buis zou het kunnen weten en er over publiceren, maar in het geval van de J305 is dat wat ‘mistig’. We komen echter zelf een heel eind als we de stelling van RIVM dat we in Nederland zo’n 2.8 mSv per jaar ontvangen. Met dat gegeven kunnen we de normale hoeveelheid straling per minuut omrekenen en in verhouding brengen met het aantal telpulsen.

Display voor het tonen van tijd en meldingen

Voor de handige knutselaar is er met een paar onderdelen en wat materialen uit de knipselbak eenvoudig een praktisch display te realiseren dat internettijd en boodschappen kan tonen. Met een beetje moeite een parel voor in de woonkamer of keuken; met iets minder moeite een uitbreiding van de werkplaatsuitrusting of hobbykamer.

Het display dat ik in dit artikel beschrijf bestaat uit twee aan te schaffen onderdelen (drie, als je de 5 volt netvoeding meerekent) en wat restmaterialen zoals een vel A4 papier. Als je een 3D printer tot je beschikking hebt kun je die ook gebruiken. In dit project maak ik gebruik van ESPhome, een raamwerk om ESP8266 en ESP32 microcontrollers te besturen met eenvoudige configuratiebestanden en (zeer) weinig programmeerwerk, bedoeld om apparaten van afstand ‘over the air’ te besturen en te updaten:

De twee belangrijkste onderdelen zijn de led matrix, die bestaat uit 256 in serie geschakelde RGB leds van het type WS2812 op een flexibel paneeltje verlijmd (ca. € 12,50), en het Wemos D1 mini microcontrollerbordje  (ca. € 2,50). De led matrix heeft drie aansluitingen: +5V, GND en een data ingang. GND en de data ingang worden met de microcontroller verbonden aan respectievelijk GND en D2/GPIO4. De +5V wordt verbonden met de 5V netvoeding. De +5V van de D1 mini wordt hier ook mee verbonden. Op deze wijze trekken de led matrix en de microcontroller los van elkaar stroom en kan de microcontroller de led matrix aansturen, zonder dat de microcontroller de volledige stroom van de leds moet ‘ophoesten’.

De ESP8266 microcontroller is al sinds jaar en dag het meest praktische onderdeel om sensoren mee aan het internet te knopen: laag stroomverbruik, ingebouwde wifi en meer dan uitstekende ondersteuning van de open source community. Via de Arduino ontwikkelstack te programmeren. ESPhome, een initiatief van ontwikkelaar Otto Winter en tegenwoordig in handen van Nabu Casa, heeft daaroverheen een magische schil gelegd die het mogelijk maakt om kale ESP8266’s via de webbrowser en een kabeltje te voorzien van ESPhome firmware en vanaf dan alle nieuwe functies ‘over the air’ te versturen. En die nieuwe functies maak je met ESPhome vanuit de browser, met YAML en wat C++ instructies en de gehele codeboom wordt voor je gegenereerd en als nieuwe firmware naar je ESP8266 ge-upload.

De led matrix bestaat uit WS2812 leds, die voorzien zijn van een seriele ingang en uitgang. De eerste led wordt aangesloten op de microcontroller en ontvangt de instructie, die bestaat uit een lednummer en een kleur. De leds geven de instructies onderling door totdat de juiste led is bereikt.

Ik gebruik in ESPhome de volgende configuratie om de led matrix aan te sturen. In het eerste deel light wordt een lichtslang gedefinieerd die bestaat uit 256 WS2812 leds die de naam led_matrix krijgt. In het tweede deel display wordt een adresseerbare lichtkrant gedefinieerd die wordt gebaseerd op de lichtslang met de naam led_matrix en die als eigenschappen 8 x 32 pixels heeft. Met de pixel_mapper worden de x en y coordinaten omgerekend naar een serieel lednummer 0-255. Het display updatet iedere 45 ms, voldoende voor vloeiende animaties en lopende teksten. Zowel light als display erven eigenschappen en methoden van ESPhome, zoals lichteffecten en het kunnen tonen van tekst en beeld:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
light:
  - platform: neopixelbus
    variant: WS2812
    pin: GPIO4
    num_leds: 256
    type: GRB
    name: led_matrix
    id: led_light_32x8
 
display:
  - platform: addressable_light
    id: led_matrix_display
    addressable_light_id: led_light_32x8
    width: 32
    height: 8
    update_interval: 45ms
    pixel_mapper: |-
        if (y % 2 == 0) {
          return (y * 32) + x;
        }
        return (y * 32) + (31 - x);

Zelf heb ik eerst gebruik gemaakt van de led matrix, de microcontroller, een vel papier en wat plakband om het geheel wat structurele stevigheid te geven. De code hierboven definieert het display als een basis van adresseerbare leds en zorgt ervoor dat iedere pixel met een x en y coordinaat kan worden aangesproken. Dat is echter niet waar ESPhome ophoudt: het display kan beschreven worden met lijnstukken, tekst, afbeeldingen, animaties en grafieken, uiteraard in alle denkbare kleuren. Met lambda kan C++ (Arduino) worden ‘gesproken’:

1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
font:
  - id: pixel_font
    file: "fonts/pixelmix.ttf"
    size: 8
 
time:
  - platform: sntp
    id: rtctime
 
display:
    ...
    lambda: |-
        it.strftime(16, 4, id(pixel_font), Color(0xFFFFFF), TextAlign::CENTER, "%H:%M", id(rtctime).now());

Nadat het geheel zich bewezen heeft wordt het tijd voor een wat steviger behuizing. Ik heb van thingiverse één van de vele ‘grids’ ge-3D-print en daaromheen met wat MDF restjes een doosje inelkaar gelijmd. Een laagje van (halfdoorzichtig) plastic verpakkingsmateriaal of een stukje wit perspex maakt het geheel af. De diffuser is ervoor om te zorgen dat er mooie kleuren zichtbaar worden; de grid is ervoor zodat er ondanks de diffuser onderscheidbare beeldpunten ontstaan. Note to self: als je gebruik maakt van superlijm, laat het geheel dan uitgebreid luchten voordat je het kastje sluit om het zichtbaar maken van vingerafdrukken op het perspex met de cyano-acrylaat te voorkomen.

Ik heb altijd een paar stukken MDF van 4 en 6 millimeter op voorraad: het materiaal is erg eenvoudig te verwerken met zaag en schuurpapier en verlijmt tot solide voorwerpen met de bekende witte houtlijm van Bison (bouwmarkt) of Pattex (Action). Het schuren van MDF levert wel veel stof op dus draag een stofmasker en stofzuig de werkplek na het schuren grondig. Ik heb de maten proefondervindelijk vastgesteld volgens het volgende procédé:

  • Diffuser en bodem (achterkant) zelfde maat als het grid
  • Lange wand ‘een paar centimeter’ hoog en even lang als diffuser en bodem
  • Zijkanten even hoog als de lang wand en zo breed als de diffuser en bodem, plus twee keer de plaatdikte

Alles verlijmen met houtlijm, fixeren met plakband en paar uurtjes laten drogen. Met wat blokjes MDF aan de binnenkant het grid en diffuser vlak met de voorkant laten lopen en het geheel grondig schuren met een schuurblokje, korrel 120 of fijner. Met goed schuren, houtplamuur-uit-een-tube, spuitplamuur en spuitverf krijg je een mooie gladde afwerking.

ESPhome heeft prachtige voorzieningen voor het gebruik van sensorinformatie van andere bronnen, zoals Home Assistant, en ondersteunt het gebruik van True Type fonts. Met een timer blader ik om de 30 seconden tussen pagina’s die de (internet-)tijd, de buitentemperatuur van het Netatmo weerstation, informatie over de afvalophaaldiensten, het weerbericht (in tekst) van het KNMI en headlines van de NOS tonen.

Digitale fotografie door de jaren heen met afweging spiegelreflex- of systeemcamera

Op gebied van fotografie kun je – naast je smartphonecamera – kiezen tussen een compactcamera, een spiegelreflexcamera en een systeemcamera. Alle drie cameratypes hebben ruime variatie in mogelijkheden, kwaliteit en prijs.

Cameratype Eigenschappen
Compactcamera Vaste niet-verwisselbare lens met vaste brandpuntsafstand of zoom en vaste focus of automatische scherpstelling
Spiegelreflexcamera Verwisselbare lenzen, prisma, zoeker, spiegel, handmatige en automatische scherpstelling
Systeemcamera Verwisselbare lenzen en eigenschappen zoals spiegelreflex maar geen prisma of spiegel

Mijn ouders hadden vroeger een Agfa Paramat compactcamera voorzien van een lens met een vaste focus, die de helft van 35 millimeter film gebruikte en waar vooral op vakantie en in de weekeinden dia’s mee werden gemaakt. Thuis werden die dan met een diaprojector op het witte scherm vertoond.

Foto gemaakt met een traditionele ‘analoge’ 1963 Agfa Paramat halfkleinbeeld compactcamera, diafilm gedigitaliseerd

Ik kreeg een spiegelreflexcamera met verwisselbare lenzen op mijn 13e of 14e, eerst een Praktika MTL 3 uit 1978, later ingewisseld voor een tweedehandse Pentax ME met Sigma zoomlens uit 1980. Ik ben opgegroeid met het 35 millimeter filmconcept, iets wat we toen ‘kleinbeeld’ noemden. Ik moet er duizenden foto’s mee hebben gemaakt, hobbymatig en soms zelfs semi-professioneel, met de jaarlijkse avondvierdaagsen waar ik in opdracht van een plaatselijke fotowinkel steeds twintig filmrolletjes volschoot en de regelmatige bruiloftsreportages waarvoor ik in film en fotoafdrukken werd betaald.

Foto gemaakt met een ‘analoge’ Asahi Pentax ME spiegelreflexcamera, diafilm gedigitaliseerd

Ik heb per eerste gelegenheid de analoge film uitgezwaaid en ben overgestapt op een digitale camera. In de beginjaren was dat op sommige fronten een forse stap achteruit. Mijn eerste digitale camera was een Olympus Camedia C-820L uit 1997, met een resolutie van 0,81 megapixels op een filmbreedte van 4,8 millimeter (1/3″) en een ingebouwde autofocus lens. Dat waren hele aardige fotootjes, als je ze bekeek op de televisies en computerschermen van die tijd, maar niet geschikt om af te drukken.

Foto gemaakt met een 1997 Olympus Camedia C-820L compactcamera

Sony bracht in 1999 de Cyber-shot DSC-F505 op de markt, een zilverkleurig compactcamera met een enorme Carl Zeiss zoomlens ‘aangebouwd’. Met een sensor van 6,4 millimeter (1/2″) en 2,02 megapixels waren afbeeldingen met een resolutie tot 1200 x 1600 pixels mogelijk in een indrukwekkend goede kwaliteit. Ik heb tussen oktober 1999 en september 2000 zo’n 550 foto’s met dit geleende toestel gemaakt. Terugkijkend naar dit toestel denk ik dat Sony zijn tijd ver vooruit was.

Foto gemaakt met een 1999 Sony Cyber-shot DSC-F505 compactcamera

Een handzame stap vooruit, maar een kwalitatief stapje achteruit, was de Canon Digital IXUS V waarmee ik tussen augustus 2001 en februari 2004 2.044 foto’s maakte. De kleinere sensor van 5,3 millimeter (1/2.7″) was goed voor dezelfde 2 megapixel foto’s als Sony’s F505 maar de zoomlens van de IXUS had een kleiner bereik. De resultaten waren echter heel aardig en lieten zich op de traditionele 10×15 formaten prima lieten afdrukken.

Foto gemaakt met een 2001 Canon Digital IXUS V compactcamera

In de loop der tijd werd de digitale techniek allengs beter en in 2004 kocht ik een spiegelloze FujiFilm FinePix S7000 met niet-verwisselbare zoomlens, met een resolutie van 6,3 megapixels en een sensorgrootte van 7,6 millimeter (1/1.7″). De kwaliteit van deze foto’s was voldoende voor afdrukken op een A5’je, mede door de wat vreemde vorm van de beeldelementen op de FujiFilm sensor die een hogere resolutie pretendeerde. Ik heb er tussen februari 2004 en januari 2009 3.133 foto’s mee gemaakt.

Foto gemaakt met een 2004 FujiFilm FinePix S7000 compactcamera

Een betere kwaliteit camera was de Canon PowerShot G10 met een vergelijkbare niet-verwisselbare zoomlens als de S7000, maar in een kleiner formaat en een hogere resolutie van 14,7 megapixels. De sensor was nog steeds 7,6 millimeter breed (1/1.7″). Ik heb met dit toestel tussen januari 2009 en april 2015 8.849 foto’s gemaakt en sommige daarvan succesvol op een A4’tje afgedrukt.

Foto gemaakt met een 2009 Canon PowerShot G10 compactcamera

Mijn eerste digitale spiegelreflex was een Canon 60D uit 2010. Ik heb er in de periode maart 2012 tot juni 2018 6.093 foto’s mee gemaakt. Met een sensorgrootte van 22,3 millimeter (‘APS-C’) en een beeldresolutie van 18 megapixels was dit toestel geschikt om foto’s op postergrootte (A0) af te drukken. Het toestel leverde fantastische beelden af, maar was zwaar, log en duur en de lawaaierige spiegel en sluiter hadden een beperkte levensduur. Het toestel kon kon ook slechts matig video maken, iets wat vaker een eis begon te worden.

Foto gemaakt met een 2010 Canon EOS 60D spiegelreflexcamera

Een vliegend fototoestel mag natuurlijk niet ontbreken in je gereedschapskist en ik maak dan ook sinds een aantal jaren gebruik van een DJI Spark drone, voorzien van een zelfstabiliserende ophanging voor de camera met een sensorbreedte van 6,2 millimeter (1/2,3″) met 12 megapixels. Luchtfoto’s zien er erg mooi uit, zeker op heldere dagen.

Foto gemaakt met een 2017 DJI Spark dronecamera

Door de opkomst van de beeldkwaliteit van de altijd-aanwezige iPhone heb ik een aantal jaren zonder ‘echt’ fototoestel doorgebracht. De ingebouwde camera’s van de iPhone, zeker de meer recente generaties, zijn fantastisch en middels wat handige softwaretruuks lijken foto’s soms net afkomstig van een camera met een grote sensor en een lichtsterke lens.

Foto gemaakt met een 2020 Apple iPhone 11 Pro smartphonecamera

Maar hoewel de beeldkwaliteit van de foto’s van mijn huidige iPhone 11 Pro meer dan voldoende is (en de filmmogelijkheden zelfs fantastisch), heb ik met enig regelmaat toch de behoefte om zorgvuldig composities te fotograferen waarbij een specifieke lens, instellingsmogelijkheden en een grote sensor belangrijk zijn. Voor deze specifieke gevallen was mijn Canon G10 uitermate geschikt, op het niet kunnen wisselen van de lens na.

Een nieuwe ontwikkeling is om zoeker, prisma en spiegel van een spiegelreflexcamera op te offeren maar de verwisselbare lenzen te behouden. Het beste van twee werelden, zo lijkt: de kwaliteit en mogelijkheden van een high-end spiegelreflex in de behuizing van een compactcamera. Systeemcamera’s worden ze genoemd. De ontbrekende bedieningselementen worden met softwarefuncties ingevuld. Zo heeft Sony een Alpha-reeks van toestellen waarbij de semi-professionele spiegelreflexcamera’s zoals de A77 en A77 II steeds een volledig gelijkwaardig systeemcamera-alternatief hebben, resp. A5000 en A5100.

Sony’s A77 II spiegelreflexcamera naast de Sony A5100 systeemcamera, beide uit 2014

  Sony A77 II Sony A5100
Type Spiegelcamera Systeemcamera
Introductiejaar 2014 2014
Beeldsensor 25,4 mm CMOS 25,4 mm CMOS
Beeldpunten 24,3 megapixels 24,3 megapixels
Lensvatting A-mount E-mount
Doorzichtige spiegel en prisma Ja Nee
Elektronische viewfinder Ja Nee
Elektronische beeldstabilisatie Ja Nee
Optische beeldstabilisatie Nee Ja
Scherpstellingspunten 79 179
Sluiterbewegingen per seconde 12 6
Sluitertijd maximaal 1/8000 1/4000
Veel knoppen Ja Nee
Scherpstelling via LCD Nee Ja
Microfooningang Ja Nee
Flitsschoen Ja Nee
Regenwater-dicht Ja Nee
Gewicht 647 g 283 g

Een Sony Alpha ILCE-5100 (‘A5100’) systeemcamera met – verwisselbare – 16-50 (24-75 millimeter) zoomlens

De foto’s die je met een systeemcamera maakt die dezelfde ensor en lenzen heeft als een spiegelreflexcamera onderscheiden zich dan ook niet, hetgeen precies is wat je wilt.

Foto gemaakt met een 2014 Sony Alpha ILCE-5100 systeemcamera

Hoe is zo’n systeemcamera dan in het gebruik, in vergelijking met een spiegelreflex- en compactcamera’s? Een aantal zaken vallen op. Mijn favoriete digitale camera’s waren zonder twijfel de Canon G10 en Canon 60D. Wat afmetingen betreft is de Sony Alpha A5100 met een 24-75 mm zoomlens kleiner en lichter dan beide. De Sony A5100 maakt handig gebruik van het display om met één drukknop en een draaischijf in fracties van een seconde sluitertijd, ISO en diafragma in te stellen. En het grote display toont niet alleen het te fotograferen object, maar zoomt ook in op het focusgebied, laat een impressie van de te maken foto zien en informeert over de instellingen.

Mijn laatste aanwinst in de groeiende, maar steeds minder gebruikte verzameling digitale camera’s is opnieuw een Sony, namelijk de Cyber-shot DSC-HX90V. In veel opzichten is dit de opvolger van mijn gewaardeerde Sony Cyber-shot DSC-F505. De lens is opnieuw eentje can Carl Zeiss, met een indrukwekkend zoombereik van 24-720 mm.

Een Sony Cyber-shot DSC-HX90V compactcamera met 30x (24-720 millimeter) zoomlens. Het oppervlakte van de sensor is niet veel groter dan de DSC-F505 van 16 jaar eerder, maar de resolutie is beduidend groter

Mijn ervaring met digitale camera’s bestrijkt een lange periode. In die tijd is de resolutie gestegen van 0,81 megapixels tot 24,3 megapixels en is het belichtbare oppervlakte van de sensoren fors omhooggegaan. Er zijn veel kwalitatief hoogwaarde lensopties beschikbaar, waarbij de Carl Zeiss lenzen in het oog springen.

Mijn geschiedenis in digitale camera’s, boven: Olympus Camedia C-820L (1997), Sony Cyber-shot DSC-F505 (1999), Canon Digital IXUS V (2001), FujiFilm FinePix S7000 (2004); onder: Canon PowerShot G10 (2009), Canon EOS 60D (2010), Sony Alpha ILCE-5100 (‘A5100’) (2014), Sony Cyber-shot DSC-HX90V (2015)
Camera Jaar Type Sensorgrootte Crop Beeldpunten Lens (@35 mm)
Olympus Camedia C-820L 1997 Compact 1/3″ (4,8 x 3,6 mm) 7,2 0,81 M 36 mm F/2,8
Sony Cyber-shot DSC-F505 1999 Compact 1/2″ (6,4 x 4,8 mm) 5,4 2,02 M 38-190 mm F/2,8-3,3
Canon Digital IXUS V 2001 Compact 1/2.7″ (5.33 x 4 mm) 6,5 2,02 M 35-70 mm F/2,8-4
FujiFilm FinePix S7000 2004 Compact 1/1.7″ (7,6 x 5,7 mm) 4,6 6,3 M 35-210 mm F/2,8-3,1
Canon PowerShot G10 2009 Compact 1/1.7″ (7,6 x 5,7 mm) 4,6 14,7 M 28-140 mm F/2,8-4,5
Canon EOS 60D 2010 Spiegelreflex APS-C (22,3 x 14,9 mm) 1,6 18 M 29-217 mm F/3,5-5,6
Sony Alpha ILCE-5100 2014 Systeem APS-C (23,5 x 15,6 mm) 1,5 24,3 M 24-75 F/3,5-5,6
83-315 mm F/4,5-6,3
Sony Cyber-shot DSC-HX90V 2015 Compact 1/2.3″ (6,16 x 4,62 mm) 5,6 18,2 M 24-720 mm F/3,5-6,4

Aan de achterkant valt bij de A5100 het grote beeldscherm op, iets minder hoog maar iets breder dan dat van de Canon G10. Het menusysteem is iets slimmer opgebouwd dan bij de G10 zodat alle opties altijd in beeld zijn.

Menusysteem Sony A5100 (links) in vergelijking met dat van de Canon G10 (rechts)

Voor wie kwaliteitsfoto’s nodig heeft en de tijd uit wil trekken om handmatig opnameinstellingen te maken maar geen behoefte heeft aan zoeker, prisma en spiegel lijkt de Sony Alpha A5100 een uitkomst die het beste van beide werelden – compactcamera en spiegelreflexcamera – combineert. De nieuwe Sony E-lensvatting is ook voor de fullframe high-end camera’s zoals de Alpha A9 geadopteerd zodat de beschikbaarheid van extra lenzen van verschillende merken en met uiteenlopende mogelijkheden gegarandeerd is. Voor wie liever een zoeker heeft, GPS en een ingang voor een externe microfoon is de A6000 met verder vergelijkbare cameraspecificaties een optie.

Eenvoudig (iets) van elektriciteit en gas besparen

We zijn helemaal gewend om soms even te moeten wachten voor we gebruik kunnen maken van voorzieningen als verlichting, verwarming, inkjetprinters en kooktoestellen. Fabrikanten van dit soort apparaten proberen ons leven gemakkelijker te maken door automatische aan- en uitschakeling, of het toevoegen van een sluimerstand. Het nadeel hiervan is dat sommige apparaten continue stroom en/of gas verbruiken, soms voor een minimale toename aan comfort. Een mooi voorbeeld hiervan is de comfortstand van een centrale verwarmingsinstallatie. Bijna ieder huis in Nederland heeft er eentje en de meeste ervan hebben een ‘gratis’ comfortstand (die soms altijd aan staat en dan de ecostand heet). Deze stand zorgt voor sneller warm tapwater, ten koste van een hoop gas, elektriciteit en levensduur van de CV-installatie.

CV-installaties zonder boiler leveren, naast de verwarming van de radiatoren, warm tapwater. Op het moment dat er warm water wordt gevraagd dan springt de installatie aan, stopt de productie van warmte voor de radiatoren en wordt er, na enige tijd, warm water op het tappunt geleverd. Dat kan een paar seconden duren, of, als de afstand tussen de CV en het tappunt erg groot is, soms wel een minuut. In de zomer, als de installatie niet voor de verwarming van radiatoren wordt gebruikt, komt daar nog de opwarmtijd van het apparaat bij: de koude aluminium onderdelen moeten eerst opgewarmd worden en dat duurt ook enkele seconden. Hiervoor is de comfortstand bedacht, die ervoor zorgt dat de verwarmende onderdelen altijd op een bepaalde temperatuur (vaak 50 graden of hoger) blijven. Je merkt dat de comfortstand van je CV-installatie is ingeschakeld omdat het toestel dan een paar keer per uur even ontsteekt, zonder dat er warm water wordt gevraagd. Ook ’s nachts en als je op vakantie bent.

Is dat handig, zo’n comfortstand? Ik heb zelf een warmwater tappunt naast de CV-installatie, ideaal voor een experiment. In mijn situatie scheelt het in de zomer, als de installatie zelf ongeveer 20 graden is, net geen 2 seconden tussen het leveren van handwarm water zonder en met de comfortstand: ongeveer 5 in plaats van ongeveer 3 seconden voor het warm water bij de kraan op temperatuur is. Een nauwelijk merkbaar verschil die de extra kosten wat mij betreft niet rechtvaardigt. Voor de verschillende merken CV-installaties gaat het uitzetten van de comfortstand natuurlijk allemaal op een andere manier. Soms heet het de Comfort modus, en soms heet het de Eco stand (die je dan ‘aan’ zet om de comfort modus te verlaten). Hieronder verzamelde instructies voor wat bekende merken (de naam van het toestel bevat een link naar de handleiding ervan):

Als je de Eco stand hebt aangezet, of de Comfort stand op uit, vraag je je af waarom:

  • Als ik vaak warm water gebruik in de zomer, en ik wil niet langer wachten, kan ik dan niet beter de comfortstand aan laten staan?
    Als je vaak warm water gebruikt dan zal de CV niet volledig afkoelen tot je weer warm water gebruikt. Een comfortstand heeft dan geen meerwaarde en je kunt deze dan beter uitzetten voor de momenten dat je helemaal geen warm water gebruikt, zoals ’s nachts.
  • Wat levert het me op dan, de comfortstand uitzetten? Niet zo veel denk ik?
    Als je wat aannames doet over de lengte van de zomer en het gebruik van je CV-installatie voor warm-water dan kom je ongeveer op 20.000 ontstekingen en korte opwarmingen in de zomermaanden. Natuurlijk is dat veel minder als je veel en vaak warm water tapt.
  • Maakt het in de winter verschil of ik de comfortstand gebruik of niet?
    In de winter slaat de CV-installatie toch al vaker aan en blijft het apparaat al op temperatuur. Een comfortstand heeft hier dan weinig invloed en kan dan beter uitgeschakeld worden zodat de installatie ook ’s nachts uit blijft.
  • Maar kost dat niet veel meer energie dan, als het toestel eerst helemaal opgewarmd moet worden?
    Ja, dat wel. De opwarming vanaf 20 graden kost meer energie dan de opwarming vanaf (circa) 50 graden, waar de comfortstand het toestel op houdt. Maar niet heel veel meer energie, gezien de snelle opwarming van het toestel.
  • Zou de fabrikant de comfortstand hebben toegevoegd om de levensduur van het apparaat expres te verminderen? Of meer onderdelen te kunnen verkopen? Net als bij de inkjetprinters, die veel dure inkt gebruiken om de inktspuiters schoon te maken?
    Ik denk het niet, de comfortstand heeft echt wel toegevoegde waarde in situaties dat er af en toe warm water wordt gevraagd( zeg eens per uur) en waar de opwarmtijd van belang is (zeg de professionele dienstverlening). Maar voor een gemiddeld huishouden is de comfortstand (of eco-stand) iets waar je even over na wilt denken hoe je dit wilt gebruiken.
  • Ga het apparaat niet eerder stuk als het afkoelt naar omgevingstemperatuur, in plaats van dat het op een gezellige 50 graden blijft?
    In zeldzame omstandigheden kan een apparaat beter verwarmd blijven, zoals in een onverwarmde, vochtige omgeving als een kelder, waar de omgevingstemperatuur altijd zo’n beetje rond het dauwpunt hangt. Dan kan een onverwarmd technisch apparaat wellicht last krijgen van condens, hetgeen zich zal uiten in verstoringen en roest. Hangt je CV-installatie in een vochtige kelder waar de vloeren en wanden altijd wat vochtig aanvoelen? Check dan even of het apparaat wel zo vaak gebruik wordt dat het zelf altijd een beetje warm aanvoelt.

3D printer upgrade naar Dremel 3D45 en bouw 3D printer verrolbare kast

Toen ik in maart een Dremel 3D20 3D printer op de kop tikte wist ik nog niet hoe handig het is om een betrouwbare, internetgekoppelde 3D printer altijd als gereedschap in je elektronica-lab te hebben klaarstaan. Na een paar maanden leek het me een goed idee om de 3D20 een permanente opstelling in de kelder te geven, met het filament in een kast eronder. Na eens wat rondgeneusd te hebben om te zien hoe anderen dit oplossen kwam ik toevallig de opvolger van de 3D20, de Dremel DigiLab 3D45 tegen. Deze printer is iets groter en zwaarder, heeft een verwarmde printer-bouwplaat en kan ook flexibele filamenten zoals nylon en rubber aan.

De Dremel 3D45 komt in een onmogelijk grote en zware doos en heeft een glazen bouwplaat

Niet dat het nodig was om een grotere, veel zwaardere printer te hebben om hier een handige opstelling mee te maken en toen ik de 3D45 op de plek van de 3D20 had neergezet wist ik het zeker: hiermoest een speciale verrijdbare kast voor komen.

De Dremel DigiLab 3D45 neemt meer plek in dan de voorganger, de 3D20

Ik had nog voldoende restmateriaal liggen van eerdere projecten en het leuke van hout is, dat het in allerlei varianten met elkaar verbonden kan worden. Met wat plaatmateriaal kon ik een kast maken, waarna ik de binnenkant versterkte met diverse vuren planken die ik nog had liggen. Het geheel was een lappendeken van verschillende materialen, maar het eindresultaat was prima. De bovenkant heb ik van verschillende plaatmateriaaldiktes gemaakt, onderling verlijmd.

Verschillende diktes plaatmateriaal, inwendig versterkt met vuren plankjes

Ik had bedacht dat de kast er professioneel uit moest komen te zien, iets wat niet zou misstaan in een onderzoekslab waar Dremel de inrichting had verzorgd. De kleuren blauw, grijs en oranje zijn direct afkomstig van de productkleuren van Dremel. Het Idea logo vond ik op het internet, waarna ik er een stencil van maakte. Met een deurtje in de kast en een plank aan de binnenkant was het eindresultaat heel aardig wat me voor ogen stond.

Verrijdbare printerkast met Dremel 3D45 printer bovenop en voorraad filament netjes acher een deurtje opgeborgen