Elektronica is een groot avonturenbos waar je je als jongeling volledig in kunt storten. Niet alleen helpt het om je een bepaalde mate van theoretische kennis eigen te maken, ook zijn er een schier oneindig lijkend aantal technische vaardigheden aan te leren, waaronder solderen, printen ontwerpen en maken, onderdelen kennen en kiezen, een doel nastreven en vooral, het opbouwen van een elektronische schakeling aan de hand van een schema. Als je een jaar of vijftien bent dan maakt dat allemaal weinig uit en wordt de kortste weg naar een werkende schakeling gekozen. Of een vlammende hoop onderdelen. En zo kwam ik op de rommelzolder een geheimzinnige doos van een jaar of twintig 37 oud tegen, getuige het jongste onderdeel van de schakeling uit 1987. Een blik aan de binnenkant leert twee dingen: het hart van de schakeling wordt gevormd door de SPO256-AL2 woordklank-generator, waarbij een CTS256-AL2 is gebruikt om Engelse teksten om te zetten naar de bijbehorende woordklanken, en de bedrading van de print is geheel opgebouwd met een enkele kleur montagedraad.
Het gebruik van montagedraad bij het opbouwen van een print vormt nog een hele uitdaging (‘had ik deze verbinding nou al gehad of niet? Even kijken…’) maar is wel verreweg de goedkoopste manier van werken. Ik kan me nú nog herinneren hoe dat ging: het schema op een stuk papier uitgetekend en iedere verbinding één voor één op de achterkant van de experimenteerprint aanbrengen en met een rood potlood afstrepen in het schema. Ik kan me echter niet meer herinneren of de schakeling het bij de eerste keer gelijk deed, maar ik kan me ook niet voorstellen dat ik heel veel heb hoeven corrigeren: die ruimte was er gewoon niet. De bedrading ziet er in elk geval niet uit alsof er heel veel mee gerommeld is; betrekkelijk weinig schroeiplekken. Ik vraag me af of ik het op deze manier nogmaals zou doen: de online printenbakkers lonken dan toch meer dan een avondje straf bedraden.
Als ik de datasheets van de gebruikte onderdelen erbij pak, dan lijkt het erop dat ik het schema heb gevolgd die als voorbeeld is meegegeven in de datasheet van de CTS256-AL2. De SPO256-AL2 en de CTS256-AL2 werden in mijn geboortestad Winschoten bij de plaatselijke Tandy verkocht en ik moet deze ergens rond of na 1986 gekocht hebben. De IC’s werden in een blisterverpakking verkocht, met een afgedrukte datasheet veelvuldig gevouwen aan de achterzijde van de verpakking geniet. Een zoektochtje op het internet brengt veel herinneringen terug.
Het ontwerpen van een passende print voor deze schakeling zou tegenwoordig niet veel werk meer zijn, misschien moet ik er eens een paar uurtjes aan besteden. Misschien een ’tribute’ aan mijn jongere ik, exact dezelfde componenten en -opstelling, maar dan een KiCad of Eagle PCB. Of het ontwerp en de print van Scott Baker, al dan niet met aanpassingen, gebruiken. Ik heb nog een paar SPO256-AL2’s in de onderdelendozen liggen, maar kan niet zo één-twee-drie een CTS256-AL2 vinden. Ach, en de noodzaak. Maar ja, dat hoeft de lol van het laten herbeleven van het maken van zo’n magische schakeling toch niet tegen te houden.